mahammad · August 16, 2025 14:23 · Aug 16, 2025
diff --git a/laravel_backend_interview_middle.md b/laravel_backend_interview_middle.md
@@ -0,0 +1,168 @@
+# 📌 Laravel Middle Backend Müsahibə Mövzuları və Cavabları
+
+---
+
+## 1. **Laravel Request Lifecycle**
+
+**Sual:** Laravel-də request gəldikdə ilk hansı fayl işləyir?
+**Cavab:**
+`public/index.php` faylı ilk işləyir. Buradan `bootstrap/app.php` çağrılır və application bootstrap olunur. Sonra kernel (`App\Http\Kernel`) işləyir, middleware-lər işə düşür, routing icra olunur və controller cavabı response-a çevrilərək geri qaytarılır.
+
+---
+
+## 2. **Routing və Controller**
+
+**Sual:** Route model binding necə işləyir?
+**Cavab:**
+Model binding route parametrlərini avtomatik olaraq model instansiyasına çevirir.
+
+```php
+Route::get('/users/{user}', function(User $user) {
+    return $user;
+});
+```
+
+Burada `{user}` ID-si avtomatik olaraq `User` modelindən tapılır. Əgər tapılmazsa `404` qaytarır.
+
+---
+
+## 3. **Eloquent ORM və Relationships**
+
+**Sual:** `hasManyThrough` münasibəti nədir?
+**Cavab:**
+`hasManyThrough` əlaqəsi vasitəsilə bir model başqa bir modelə aralıq model üzərindən qoşulur.
+Məsələn: **Country → User → Post**
+
+```php
+class Country extends Model {
+    public function posts() {
+        return $this->hasManyThrough(Post::class, User::class);
+    }
+}
+```
+
+Bu, ölkənin bütün postlarını istifadəçilər vasitəsilə gətirir.
+
+---
+
+## 4. **Authentication və Authorization**
+
+**Sual:** Gate və Policy fərqi nədir?
+**Cavab:**
+
+* **Gate** – sadə closure əsaslı permission yoxlamasıdır (`Gate::define`).
+* **Policy** – müəyyən bir model üçün CRUD səlahiyyətlərini idarə edən class-dır. Məsələn, `PostPolicy` ilə yalnız yazının müəllifi onu silə bilər.
+
+---
+
+## 5. **Validation və Form Request**
+
+**Sual:** Form Request istifadə etməyin üstünlükləri nədir?
+**Cavab:**
+
+* Validation qaydaları controller-dən ayrılır → daha təmiz kod.
+* `authorize()` metodu ilə icazə yoxlamaları edilir.
+* Avtomatik olaraq `$errors` dəyişənində səhvlər gəlir.
+
+---
+
+## 6. **Caching və Performance**
+
+**Sual:** Cache-də “tag” nə işə yarayır?
+**Cavab:**
+Cache tag-lar eyni kateqoriyaya aid olan cache-ləri bir yerdə idarə etməyə imkan verir.
+
+```php
+Cache::tags(['products'])->put('p1', $product, 3600);
+Cache::tags(['products'])->flush(); // bütün məhsul cache-lərini silir
+```
+
+---
+
+## 7. **Queues və Jobs**
+
+**Sual:** Laravel job uğursuz olduqda nə baş verir?
+**Cavab:**
+Job retry sayı bitdikdə o **failed\_jobs** cədvəlində saxlanılır. `php artisan queue:failed` ilə baxmaq, `queue:retry {id}` ilə yenidən işə salmaq olar.
+
+---
+
+## 8. **API Development**
+
+**Sual:** Laravel Sanctum nə üçündür?
+**Cavab:**
+Sanctum API-lər üçün **SPA authentication** və **token-based API authentication** təklif edir. Passport-dan fərqi odur ki, daha yüngül və sadədir.
+
+---
+
+## 9. **Testing**
+
+**Sual:** Database testlərini necə izolyasiya edirsiniz?
+**Cavab:**
+
+* `RefreshDatabase` trait istifadə olunur → hər testdən əvvəl migrate və rollback.
+* Yaxud in-memory SQLite istifadə edilir.
+
+```php
+use RefreshDatabase;
+```
+
+---
+
+## 10. **Repository və Service Layer**
+
+**Sual:** Repository pattern nə üçündür?
+**Cavab:**
+Repository model ilə business logic arasındakı asılılığı azaldır. Məsələn, Eloquent-dən MySQL-dən MongoDB-yə keçmək istəsək, yalnız repository dəyişir, controller eyni qalır.
+
+---
+
+## 11. **Observer və Events**
+
+**Sual:** Observer nədir?
+**Cavab:**
+Observer model hadisələrini (creating, updating, deleting və s.) dinləyən class-dır. Məsələn, `UserObserver` istifadəçi yaradıldıqda avtomatik mail göndərə bilər.
+
+---
+
+## 12. **Scheduler və Cron Jobs**
+
+**Sual:** Laravel Scheduler necə işləyir?
+**Cavab:**
+`schedule:run` komandası hər dəqiqə `cron` ilə çağırılır. İstədiyin əmrləri `app/Console/Kernel.php`-də təyin edirsən:
+
+```php
+protected function schedule(Schedule $schedule) {
+    $schedule->command('emails:send')->dailyAt('10:00');
+}
+```
+
+---
+
+## 13. **Migration-lar və Rollback**
+
+**Sual:** Rollback hansı hallarda problem yarada bilər?
+**Cavab:**
+Əgər cədvəldə data varsa və migration dəyişiklikləri data ilə uyğun gəlmirsə (məs: sütun silmək), rollback zamanı data itirilə bilər.
+
+---
+
+## 14. **Security**
+
+**Sual:** CSRF qorunması necə işləyir?
+**Cavab:**
+Hər form Laravel tərəfindən avtomatik `_token` input ilə gəlir. `VerifyCsrfToken` middleware bu tokeni session ilə müqayisə edir. Uyğun gəlməzsə request reject edilir.
+
+---
+
+## 15. **Optimization**
+
+**Sual:** `php artisan optimize` nələri edir?
+**Cavab:**
+
+* Config cache (`config:cache`)
+* Route cache (`route:cache`)
+* Event cache (`event:cache`)
+* View cache (`view:cache`)
+
+Bunlar production performansı artırır.
No results found